Doorgaan naar artikel
Recensie: The Theory of Everything
Jeffrey van Beurden
Jeffrey van Beurden
Profiel

Conclusie

Een geweldig liefdesverhaal staat centraal in deze ontroerende en indrukwekkende film. Een spierziekte is nog nooit zo geloofwaardig uitgewerkt. Deze geloofwaardigheid is grotendeels te danken aan een bijna perfecte Eddie Redmayne, die voor deze rol als Stephen Hawking een Golden Globe ontving. Hoewel de film halverwege wat inzakt, zal je de impact van de film niet zo snel meer vergeten.

Ik sta in de rij voor het Tuschinski te Amsterdam. Over enkele ogenblikken mogen we de zaal in. Voor me staat een groepje mensen: “Goedemiddag, wij zijn van stichting ALS. We zijn uitgenodigd om de film te komen bekijken”. De ziekte ALS heeft wereldwijd faam gekregen dankzij de bekende Ice Bucket Challenge, maar wat ALS of een dergelijke spierziekte precies inhoudt, zou ik niet weten. In The Theory of Everything, gebaseerd op het boek Travelling to Infinity: My Life With Stephen van Jane Hawking, staat het (liefdes)leven van de beroemde natuurkundige Stephen Hawking centraal. Hierin wordt het dagelijkse gevecht van mensen met een spierziekte op een bijzondere en ontroerende manier getoond.

the_theory_of_everything_02037707_st_2_s-high

Stephen Hawking (Eddie Redmayne) is een vrolijke Cambridge-student die tot over zijn oren verliefd wordt op de lieve en mooie Jane (Felicity Jones). Dat Stephen een genie is, met revolutionaire ideeën over het ontstaan van de tijd en het universum, wordt al snel duidelijk als hij 9 van de 10 onmogelijke vragen van de docenten moeiteloos kan beantwoorden. Er schijnt niets aan de hand te zijn, hoewel er af en toe een hapering in zijn motoriek te zien is (hij heeft moeite met het oprapen van een pen of hij stoot per ongeluk een kop koffie om). Plotseling struikelt hij uit het niets en valt hij met zijn hoofd op de grond. Na wat onderzoek is er ‘Motor Neuron Disease’ bij Stephen gediagnosticeerd, wat inhoudt dat de hersencellen die de spieren aansturen, langzaam afsterven. Hoewel het denkvermogen onaangetast blijft, zou hij nog maximaal 2 jaar te leven hebben. De onvoorwaardelijke liefde en zorg die Jane voor Stephen heeft, zorgt ervoor dat ze trouwen en een gezin beginnen. Hoewel de lichamelijke beperkingen van Stephen steeds groter worden, haalt hij zijn doctoraat en blijft hij de theorieën van het universum verkennen. Stephen wil niemand tot last zijn met zijn ziekte en probeert zo veel mogelijk zelf te doen, ook al is dit niet mogelijk. Hij overleeft de prognose van de dokter en wordt naast een natuurkundig genie ook als een medisch wonder gezien. Na een ernstige longontsteking wordt Stephen de mogelijkheid om te praten ontnomen. Hij zal voortaan dankzij de nieuwste technologieën via een computer moeten praten. De liefde tussen Stephen en Jane, die oneindig en onvoorwaardelijk leek, komt dankzij allerlei invloeden van buitenaf  na vele gelukkige jaren op het spel te staan. Blijven ze bij elkaar of zijn deze invloeden, in combinatie met het verslechteren van de ziekte van Stephen, te sterk?

De lichte motorieke haperingen, die al vanaf het begin van de film te zien zijn bij Stephen, zijn subtiel en storen niet, waardoor de geloofwaardigheid toeneemt. Waar The Theory of Everything in schittert, is het laten zien van de machteloosheid van een spierziekte: Hawking moet ongelooflijk hebben geleden, wetende dat hij steeds minder handelingen kon verrichten en steeds afhankelijker werd van zijn omgeving. De aftakeling is ontroerend en prachtig in beeld gebracht. Stephen moet bijvoorbeeld, in een later stadium van zijn ziekte, vechten om een simpele trap op te komen en hij wil zo min mogelijk mensen tot last zijn. Deze combinatie van factoren zien er erg geloofwaardig uit: je voelt als kijker de machteloosheid waarmee Stephen geconfronteerd wordt. Hij moet toekijken hoe hij zijn lichaam steeds minder zelf kan aansturen en hoe Jane en anderen meer en meer handelingen voor hem moeten doen. Desalniettemin zit er genoeg humor in de film: Stephen is namelijk ongelooflijk grappig. Stephen heeft veel zelfspot en wil absoluut niet zielig gevonden worden. Hij geniet van de dingen, waardoor de film zelf ook wat minder zwaar wordt. Eddie Redmayne levert met deze vertolking een geweldige prestatie af en krijgt het voor elkaar om enorm geloofwaardig over te komen. De trekjes die hij in zijn gezicht en in zijn lichaam heeft, de emotie die hij toont, alles bij elkaar wekt de illusie dat ik daadwerkelijk naar de zieke Stephen Hawking kijk.

the_theory_of_everything_02037707_st_15_s-high

Naast de machteloosheid staat een ander thema centraal in de film: De onvoorwaardelijke liefde die Stephen en Jane voor elkaar hebben. Jane wil er per se voor zorgen dat Stephen een zo gewoon mogelijk leven kan hebben, omdat zij zielsveel van hem houdt. Dit wordt, naarmate de ziekte van Stephen erger wordt, alleen maar moeilijker, maar toch doet Jane haar uiterste best om voor Stephen te zorgen en om van hem te houden. Felicity Jones, die de rol van Jane speelt, slaagt erin om eveneens een geloofwaardige rol als liefhebbende en zorgelijke vrouw neer te zetten. Deze onvoorwaardelijke liefde zorgt ervoor de The Theory of Everything een geweldig liefdesverhaal heeft, een kant die je minder goed kent van Stephen Hawking. Zijn briljante theorieën en ideeën zijn uiteraard bij velen bekend, maar de man achter het brein wat minder. Hoe zowel Jane als Stephen in het leven staan is indrukwekkend en ontroerend. Het team van regisseur James Marsh heeft het boek van Jane Hawking uitstekend naar het witte doek vertaald.

Ik was het er volledig mee eens dat Redmayne de Golden Globe ontving voor beste acteur, want zijn prestatie in The Theory of Everything is Oscarwaardig. Ik voorspel dan ook, naast een Oscar-nominatie, een Oscar-overwinning voor Redmayne. Een punt van kritiek wat ik bij de film had was dat de spanningsboog halverwege wat wegzakte: na de verbluffende eerste 45 minuten werd het verhaal wat minder spannend en gebeurde er niet zo veel. Ook is er een vreemd kleurenfilter over een groot deel van de beelden gelegd, dit leidt de kijker na verloop van tijd af en doet het het verhaal geen goed. Desalniettemin compenseren de geweldige acteerprestaties veel en is dit absoluut een must-see.