nieuws
Recensie: The Great Gatsby

Regisseur Baz Luhrmann waagt zich aan F. Scott Fitzgeralds klassieker The Great Gatsby. Is Hollywoods nieuwste poging tot een boekverfilming geslaagd?

Oud en Nieuw
The Great Gatsby wordt ingeleid door de gesprekken tussen mislukte obligatiehandelaar en beginnend schrijver Nick Carraway (Tobey Maguire) en zijn therapeut. Hij vertelt over zijn ontmoetingen met de stinkend rijke en mysterieuze Ray Gatsby (Leonardo DiCaprio) in het bloeiende New York van 1920. Gatsby sleurt Nick mee in zijn extravagante levensstijl en een onmogelijke liefdessituatie tussen Gatsby en Nicks nicht Daisy (Carey Mulligan) en haar weelderige en overspelige echtgenoot Tom (Joel Edgerton). Nick ziet dit voor zijn ogen afspelen en besluit er een boek over te schrijven.

Bij de voortiteling wordt de nostalgie naar het levendige New York City voor de beurskrach dik aangezet, maar The Great Gatsby gooit het toch over een andere boeg. De reeds bekende soundtrack bestaat uit moderne rap en EDM. Wanneer tijdens de eerste shots van het idyllische, zonnige New York onverwachts en keihard ‘No Church in the Wild’ van Watch The Throne tegen de trommelvliezen beukt, valt alles op zijn plaats. The Great Gatsby is een eigenaardige kruising tussen oud en nieuw; de hedendaagse muziek wordt feilloos vermengd met klassieke klanken en oude jazz. Niet alleen de gedurfde doch zeer geslaagde soundtrack, maar ook het algemene design en de gestileerde aankleding van de omgevingen en personages geven dit duidelijk weer.

Zoals het een dure moderne film betaamt is The Great Gatsby een visueel spektakel. Elk shot, elke outfit en elke kamer is tot de nok toe gevuld met oogstrelende kleuren en effecten. Regisseur Luhrmann werkt op inventieve wijze visueel het verhaal af. De film is in 3D en dit wordt flink (en redelijk effectief) uitgebuit, maar 3D is nog steeds een ongemakkelijke, vermoeiende toevoeging die naast een prijsverhoging van het bioscoopkaartje verder weinig aan de filmbeleving bijdraagt.

Al draagt een aap een gouden ring…
Ondanks alle visuele pracht en praal komt The Great Gatsby niet van de grond. Typerend voor een boekverfilming ligt het tempo aanvankelijk moordend hoog – een film is nu eenmaal te kort om een heel boek te omvatten – en duurt de film twee en een half uur lang, wat tegenwoordig spijtig de norm lijkt. Het eerste uur gunt de kijker geen adempauze: dialogen, personages en locaties volgen elkaar in sneltreinvaart op, waardoor niemand de kans krijgt om zich te definiëren. De resulterende ‘vaagheid’ doet de film geen goed wanneer later de rust toeneemt om het drama tussen Gatsby en Daisy te dragen. Het is moeilijk om niet onverschillig te blijven temidden van deze vormloze personages en hun prachtige, maar doelloze literaire one-liners. En zo werd ook The Great Gatsby een lange zit.

Aan de acteerprestaties ligt dit niet. Leo is overtuigend als de innemende Gatsby, die op zo’n spectaculaire wijze wordt geïntroduceerd, dat het onmogelijk is om niet mee te grijnzen. Helaas voelt zijn rol als een herhalingsoefening van alle prestigieuze projecten waar hij de laatste tien jaar aan heeft meegewerkt. Hij is vaak subliem, maar niet vernieuwend. Edgerton en Mulligan zijn geloofwaardig als het murw geslagen Buchanan-stel. Tobey Maguire is met zijn onschuldige, joviale gelaat prima geschikt als de trouwe, vriendelijke Carraway. Hij is de lijm tussen de overige personages en houdt de film enigszins charmant. Het is spijtig, want de personages zijn interessant, maar hun complexe ambiguïteit die geïmpliceerd wordt, komt niet uit de verf. De personages noch de acteurs krijgen de ruimte die ze nodig hebben. De sentimentele climax vat dan ook een emotioneel epos samen dat nooit was: er is enkel een contour van een verhaal dat had kunnen zijn.

Conclusie
Ondanks de originele aanpak slaat The Great Gatsby de plank mis. De modernistische roman als basis, de fantastische soundtrack en miljoenen dollars aan visuele pracht kunnen een matige film niet verheffen. Het tempo is te hoog, de personages komen niet uit de verf, de 3D is overbodig en het duurt allemaal te lang. De film is bezweken aan zijn wens het boek te vertalen.