nieuws
Europa Report

In de nabije toekomst onderneemt de NASA een expeditie naar Jupiters maan Europa, om antwoord te krijgen op de vraag of we alleen zijn in het universum. Deze film, in de vorm van een documentaire, legt hun reis vast. Wie de lasers, ruimteschepen en intergalactische veldslagen van J.J. Abrams verwacht is aan het verkeerde adres bij Europa Report.

Zijn we alleen in het universum? Waarschijnlijk niet. Het probleem is daadwerkelijk leven op andere planeten vinden. Binnen ons eigen zonnestelsel lijkt de kans op ander complex leven klein, laat staan andere intelligente levensvormen. De grote kanshebbers als thuisplaneet van nieuw leven zijn Saturnus’ manen Titaan en Enceladus en Jupiter’s maan Europa. Onder de grote ijslagen van Europa bevinden zich meren, waar mogelijk ontwikkeld leven kan wonen nadat deze als microben op de buitenste ijslagen zijn ontstaan. Maar om zeker te zijn of er leven is, is er maar een mogelijkheid: er naartoe gaan. Europa Report vertelt een hypothetische versie van dat verhaal, in de vorm van een fictieve documentaire.

Europa Report speelt zich af zoals dat van een documentaire verwacht mag worden: talking heads om de situatie te duiden, afgewisseld met beeldmateriaal. De vertelstijl is wellicht nog wat saaier dan de vertelstijl die National Geographic of Discovery tegenwoordig voor hun documentaires hanteren (“But will the microbes be able to survive in these extreme conditions? It’s a matter of life and death and time is running out”). Op een bepaalde manier is het ironisch hoe zij steeds meer speelfilms proberen na te doen en Europa Report nu weer juist hen nadoet. De film bestaat uit beelden gemaakt in het ruimteschip, de ruimtepakken en beelden gemaakt na de expeditie, waarbij NASA-medewerkers (waaronder Dan Fogler) vertellen over de totstandkoming van het project. Van de expeditieleden zien we slechts Katya Petrovna (Karolina Wydra) praten over hoe de expeditie is gegaan, waardoor al vroeg duidelijk wordt wat het lot van de anderen is. Het beeldmateriaal van de expeditie is lekker gammel om nog maar eens te benadrukken dat het hier om found footage gaat. Een genre dat alweer uitgekauwd, herkauwd en wederom uitgekauwd is.

The Blair Witch Project (Sanchez & Myrick, 1999) maakte het genre populair en liet in zijn kielzog allerlei imitaties achter, waarvan het recentelijke Project X (Nourizadeh, 2012) het grootste gedrocht is. Europa Report bewandelt wat dat betreft inmiddels een platgetrapt  pad. Maar Europa Report verrast in het genre, net als dat End of Watch (Ayer, 2012) nog niet zo lang geleden ook wist te doen (en die film wist zelfs het uitgekotste buddy cop-genre leuk te maken). Reden voor het slagen hiervan is dat regisseur Sebastian Cordero de beperkingen van het genre accepteert. Soms moet found footage saai zijn, want soms gebeurt er gewoon niks. Cordero laat de dagelijkse beslommeringen zien. Het maakt deze expeditie gelijk een stuk geloofwaardiger, maar het zorgt er ook voor dat geen van de expeditieleden er echt weet uit te springen. Ze zijn allemaal heerlijk normaal.

Het is een gortdroog verhaal met misschien twee memorabele momenten en nog minder memorabele personages. Het is daarmee vooral een film weggelegd voor mensen die het jammer vinden nooit de intergalactische ruimtetijd mee te kunnen maken, maar wel een realistisch kijkje in die toekomst zouden willen krijgen. Zoals Carl Sagan in zijn ruimteschip in Cosmos rondvloog en populistische uitleg bood over de oneindige kosmos, zo biedt Europa Report een populistische uitleg over de mogelijke ontdekking van leven op Europa. Iets wat steeds vaker voorkomt en steeds meer grote namen in de wetenschap zich voor beginnen te lenen is die vermenging van wetenschap en speculatie, (science-)fictie en documentaire. Stephen Hawking’s Into the Universe en Alien Planet zijn hier voorbeelden van, en nu ook Europa Report. In zijn soort is Europa Report meer aangrijpend, spannender en evenzo realistisch.