review
Recensie: In Order of Disappearance

Nils is een rustige man die samen met zijn vrouw een sneeuwschuifbedrijf runt. Aan dit kalme leventje komt een einde wanneer zijn (onschuldige) zoon vermoord wordt door de Noorse maffia. Nils besluit achter de verantwoordelijken aan te gaan en komt in zijn queeste naar wraak terecht in een voor hem vreemde wereld. Daarnaast ontstaat er door zijn handelingen een groter conflict, waar hij middenin belandt.

In Order of Disappearance (oorspronkelijke titel: Kraftidioten) is de zevende speelfilm van Noorse regisseur Hans Petter Moland, die met eerdere films als Aberdeen, The Beautiful Country en A Somewhat Gentle Man al enig internationaal succes kende. Dit is tevens de vierde keer dat hij samenwerkt met Stellan Skarsgård. De film is bedoeld als een misdaadfilm/drama/komedie (misdaaddramadie?) en bevat sterke invloeden van onder andere Quentin Tarantino. 

Disappearance begint sterk als misdaaddrama. Molland geeft ons genoeg informatie over het hoofdpersonage, zonder dat hij alles expliciet aan de toeschouwers uitlegt: show, don’t tell. Hij koestert op de juiste momenten de stilte en zet met shots van de besneeuwde, kille omgeving een sterke atmosfeer neer. Door deze sfeer, in combinatie met het verhaal en de muziek, neigt de film naar een moderne, Scandinavische western. Stellan Skarsgård zou ook uiterst geschikt zijn als westernheld, met zijn kalme, zwaarmoedige uitstraling. Nils doodt als snel enkele maffialeden en dit gaat niet onopgemerkt bij hun baas. Elke keer dat personage wordt gedood, wordt dit in de film aangeduid door een kruis met daaronder de naam van het personage. Dit is in het begin nog een interessant trucje, maar op een gegeven moment ga je je afvragen welk effect het precies zou moeten hebben. Ik weet het nog steeds niet.

Nadat Nils enkele maffialeden heeft gedood, verplaatst de aandacht zich van Nils naar maffiabaas Greven. Hierbij verandert de toon van de film nogal drastisch en wordt de invloed van Tarantino duidelijk. Greven is verwikkeld in een echtscheiding en maakt dus, naast het afhandelen van maffiazaken, flink ruzie met zijn vrouw. De verhaallijn van Greven is grotendeels verantwoordelijk voor de humor die in de film verwerkt zit. Op sommige momenten is de film dan ook erg grappig. Het probleem is echter dat deze komische momenten zo sterk contrasteren met de sombere verhaallijn van Nils dat het verwarrend wordt. De film wisselt vaak tussen deze verhaallijnen, maar weet geen goede balans te vinden: is iets nou komisch, tragisch of tragikomisch? Daarnaast is de film als Scandinavische western een stuk interessanter dan als een Scandinavische Tarantino-film, omdat de Tarantino-invloeden (gesprekken over randzaken, grafisch en toch komisch geweld) nou eenmaal zo vaak in films voorbij komen.

Het is jammer dat de film zijn personages nauwelijks uitdiept, waardoor de meeste inwisselbaar zijn. Soms wordt het verhaal met enkele kleine subplots uitgebreid, maar deze lijken heel weinig toe te voegen aan het grotere geheel. Personages zijn vaak meer karikaturen dan echte mensen en handelen hier ook naar. Ook dit draagt bij aan hun inwisselbaarheid: als kijker zul je je nauwelijks met hen identificeren en bouw je geen band met ze op.

In Order of Disappearance had een indrukwekkende film kunnen zijn, maar is dit uiteindelijk maar bij vlagen. De film is enerzijds een sterke, sfeervolle wraakfilm, die goed gedragen wordt door sterk acteerwerk van Stellan Skarsgård, prachtige beelden en mooie muziek. Helaas wordt er voor gekozen om dit af te wisselen met veel komische scènes, die de gehele toon van de film tegenwerken en het eigen karakter van de film grotendeels teniet doen. Hierdoor blijft de film in de middelmaat steken.