review
Recensie: Foxcatcher

De Amerikaanse regisseur Bennett Miller is bekend van de Oscar-winnende film Capote en van Moneyball. Deze laatste film kan gezien worden als een sportfilm (centraal staat immers de typisch Amerikaanse sport honkbal), maar wie verder kijkt dan dat, beseft dat er zo veel meer in de film zit dan slechts de sport. Met zijn nieuwste film Foxcatcher, die 3 Golden Globe-nominaties en 5 Oscar-nominaties ontving, probeert hij ditzelfde trucje nog eens over te doen: ditmaal staat worstelen centraal in een waargebeurd verhaal.

De gebroeders Mark (Channing Tatum) en Dave (Mark Ruffalo) zijn beide Olympisch kampioen worstelen. De jongere broer Mark leeft echter in armoede en staat in de schaduw van zijn oudere broer, die een rustig bestaan heeft met zijn gezin. Als Mark wordt uitgenodigd door de steenrijke John E. Du Pont (Steve Carell) om op zijn landgoed te leven, te trainen en voor Du Ponts team Foxcatcher te worstelen, neemt hij dit aanbod graag aan. Hoewel Du Pont ook Dave in zijn team wil hebben, is Dave wat terughoudender dan zijn broer. De op macht beluste Du Pont stelt zichzelf als hoofdcoach aan, in de hoop om respect af te dwingen van de buitenwereld en van zijn moeder. Nadat Mark wereldkampioen is geworden, ziet hij in Du Pont een vaderfiguur die hem helpt met zijn carrière. Mark doet alles wat Du Pont zegt, precies zoals Du Pont het graag wil hebben. Als Mark vervolgens dankzij Du Ponts psychologische spelletjes en mysterie bezwijkt, cocaïne begint te gebruiken en zijn carrière minder serieus neemt, wil Du Pont koste wat het kost Dave binnen halen, waardoor Mark zich verraden voelt. Dave heeft echter autoriteit dankzij zijn reputatie, een aspect waar Du Pont erg jaloers op is. Als Dave vervolgens de machtsrelaties binnen de groep probeert te veranderen, vindt er een choquerende conclusie plaats binnen de muren van Du Ponts landgoed.

Met name Tatum en Carell laten een acteerprestatie zien die het grote publiek niet van hun gewend is. Tatum wordt eens niet neergezet als de mooie jongen, zoals bij Magic Mike wel het geval is. Hij komt geloofwaardig over als een getrainde worstelaar. De worsteltechnieken die hij laat zien, het typische worstelaarsloopje, de bloemkooloren: alles draagt bij aan een geloofwaardige presentatie. Ook durft Tatum lelijk te zijn, wat in de scène in het hotel het duidelijkst naar voren komt. In die scène is hij enorm gefrustreerd: hij doet zichzelf daadwerkelijk pijn, huilt lelijk, eet allerlei vette dingen om dit vervolgens volledig in beeld er weer uit te kotsen. Doordat Tatum zichzelf zo durft op te stellen, krijgt hij erg veel waardering als acteur. Steve Carell is verder letterlijk onherkenbaar. Dankzij de visagie moet je twee keer kijken om te zien dat het hem daadwerkelijk is. Ook de rol die hij speelt is compleet het tegenovergestelde van hoe we hem kennen. De mysterieuze, paranoïde, op macht beluste miljardair John Du Pont denkt drie keer na voordat hij wat zegt. Hij valt niet te pijlen, wat allemaal aan de acteerprestaties van Carell te danken is. Hij is voor deze rol tevens genomineerd voor een Oscar.

Het worstelen wordt goed en mooi in beeld gebracht. Een sport die niet zo populair is bij het grote publiek krijgt door Foxcatcher een podium. Op het eerste gezicht lijkt, net als bij Miller’s vorige film Moneyball, de sport de rode draad in de film te zijn. Toch zijn thema’s als broederliefde en machtsrelaties minstens zo belangrijk, als ze al niet belangrijker zijn. De ontmoetingen tussen Mark en Dave zijn ongemakkelijk, maar liefdevol. Vooral Dave heeft onvoorwaardelijke liefde voor zijn kleinere broertje. Dave is gedurende de hele film de man die alles bij elkaar houdt: de relatie tussen hem en zijn broer, zijn gezin en de zakelijke relatie tussen Mark, Du Pont en hemzelf. De broederliefde tussen Mark en Dave uit zich via het met hun hoofden als in The Lion King langs elkaar te gaan. Dit ziet er vreemd uit, maar het is in het worstelen belangrijk dat je dicht bij je tegenstander bent. De machtsrelatie tussen Dave en John Du Pont is goed en sterk uitgewerkt. Met name in het laatste deel van de film voel je de spanning groeien en zie je de paranoia bij Du Pont toenemen. Hij dreigt de macht over de groep en over het team, iets waar hij veel waarde aan hecht, kwijt te raken dankzij Dave. Wat de consequenties zijn die Du Pont neemt op deze verandering in de hiërarchie, maakt het verhaal, en de film als geheel, erg sterk. Als je vervolgens nogmaals tegen jezelf zegt dat dit een waargebeurd verhaal is, zal je diep onder de indruk de bioscoopzaal verlaten.

De pijnlijke en ongemakkelijke stiltes die Du Pont soms laat vallen in gesprekken tussen hem en Mark dragen bij aan de mysterie en verwarring die de kijker krijgt opgelegd. Je zit continu met vragen, die soms ook niet worden beantwoord. Je kunt dit zien als een kritiekpunt, want de precieze gedachtegangen van Du Pont worden nooit duidelijk. Ik vind het mysterie rondom het personage wel iets speciaals hebben. Het is allemaal de verdienste van Steve Carell met zijn Oscar-genomineerde acteerprestatie. Als het aan mij ligt, blijft het echter wel bij deze nominatie: Eddie Redmayne zal hoogstwaarschijnlijk de Oscar krijgen voor zijn rol in The Theory of Everything. Desalniettemin is Foxcatcher een uitstekende film, waarbij Miller er opnieuw in slaagt om een sterk verhaal te vertellen met een sport als rode draad.