review
De Grote Zwaen
Conclusie
Het verhaal heeft weinig om het lijf en is te voorspelbaar om het twee uur lang interessant te houden. De acteurs en de jaren '90-uitstraling in beeld en geluid maken dit voor een klein deel goed.De Grote Zwaen is op zondag 15 mei om 20.25u te zien op NPO3
Een hautaine man met een coltrui, jampotglazen in zijn bril en een vocabulaire van heb-ik-jou-daar; Amsterdamse schrijver Gerard F. Zwaen (Peter van de Witte) valt binnen alle stereotypes die er over schrijvers de ronde doen. Toch verkoopt zijn laatste boek, ‘de spin’, niet lekker. Zijn geld raakt op en het kleine beetje dat hij nog heeft, probeert zijn ex-vrouw hem af te troggelen in een vechtscheiding. Als hij onverwacht een mogelijkheid lijkt te zien om zijn leven weer op de rails te zetten, neemt hij een spontane beslissing. Spontaan, maar ook niet zo snugger; de ‘oplossing’ voor zijn zorgen is een flinke smak geld, die hij vindt in het vakantiehuisje van zijn boekhouder – met het lijk van de beste man en nog twee anderen ernaast.
Vanaf dat moment zit Zwaen plotseling verwikkeld in een indrukwekkend crimineel circuit. Misdadiger Clyde (Michiel Romeyn, Jiskefet, Danni Lowinski) wil zijn geld terug, terwijl Rijksrechercheur Willem (Ruben van der Meer, J. Kessels) de moord onderzoekt. En dan is er nog de corrupte FIOD-rechercheur Leon (Ton Kas, ’t Schaep met de 5 pooten), die Clyde wel een handje wil helpen in ruil voor een deel van de buit.
Het lijkt genoeg plot voor een hoop spanning, maar de film komt erg langzaam op gang. Veel dialogen duren net iets te lang, terwijl je geen van de personages echt leert kennen. En hoewel Peter van de Witte de titelrol van De Grote Zwaen sterk neerzet en zelfs in proza lijkt te spreken, wordt ook hij niet ver uitgediept. Zwaens nieuwe vriendin Lisa, fijn neergezet door Anniek Pheifer (Aanmodderfakker), lijkt er zelfs alleen te zijn zodat de schrijver hardop zijn gedachten en zorgen kan uiten – hoewel ze aan het eind wel een verrassende wending aan de film weet te brengen.
Elke keer dat gangsterbaas Clyde een scène binnenstapt, staat er iets te gebeuren. Hij brengt onrust (en pistolen) met zich mee en Michiel Romeyn weet met slechts zijn aanwezigheid gelijk de spanning omhoog te brengen. Zijn personage Clyde maakt korte metten met gesprekken die te lang duren, wat een welkome afwisseling is.
De Grote Zwaen speelt zich af in de jaren ‘90, maar de aankleding is daarin niet altijd consequent. Het haalt een stukje magie van de film weg als er iets voorbij komt dat in die tijdsperiode niet in die vorm bestond – ook al is dat een onbelangrijk rekwisiet. De algehele uitstraling doet wel denken aan zo’n twintig jaar geleden.
De beeld- en geluidsafdeling doen een goede poging om het langzame verhaal interessanter te maken. De camerastandpunten zijn soms creatief; zo wordt er af en toe vanuit de eerste persoon gefilmd en zie je een gebeurtenis dus door de ogen van een personage. De kleur van het beeld geeft de hele film een jaren ‘90-sfeer en helpt De Grote Zwaen aan de uitstraling van een misdaadthriller. Het geluidsontwerp is subliem. Zo vallen er vaak stiltes in dialogen, waarin een zacht geluid als dat van het branden van een sigaret extra wordt aangezet. Dat detail in kleine geluiden maakt zo’n ongemakkelijke stilte nog schrijnender.
De Grote Zwaen duurt net iets te lang om het verhaal van begin tot eind interessant te houden, maar heeft een sterke cast en een bijzondere uitstraling, die wat tegenwicht biedt tegen kaskrakers uit Hollywood.
