review
Riphagen

Riphagen is nu te koop op Blu-ray en DVD.

De verfilming van het waargebeurde verhaal van Dries Riphagen was aanvankelijk bedoeld om alleen als miniserie te worden uitgebracht, maar het eindresultaat werd zo hoog ingeschat dat er zelfs een bioscooprelease verscheen. De productie is gebaseerd op het boek Riphagen: De Amsterdamse onderwereld 1940-1945 van Bart Middelburg en René ter Steege.

Na een al zeer succesvolle criminele carrière besluit Dries Riphagen (Jeroen van Koningsbrugge) zich tijdens de Tweede Wereldoorlog aan te sluiten bij de Duitse Sicherheitsdienst. In deze positie weet hij talloze Joodse onderduikers te bedriegen; hij pikt hun kostbaarheden in en laat ze in de val lopen. Zo ook de jonge Betje (Anna Raadsveld), die wordt gedwongen om een belangrijke verzetsgroep te verraden. Maar naarmate de bevrijding dichterbij komt, wordt het voor Riphagen steeds moeilijker om zijn leugens vol te houden, zowel tegenover zijn vijanden als zijn vrouw Greetje (Lisa Zweerman). Wanneer vervolgens verzetsstrijder Jan (Kay Greidanus) ontdekt wie zijn vrienden daadwerkelijk heeft verraden, lijkt de tijd van Riphagen voorbij.

We zien niet vaak films over de Tweede Wereldoorlog die zich op de schurken richten en dit maakt Riphagen eigenlijk al bij voorbaat interessant. Tevens zien de sets en locaties er goed verzorgd uit, vooral aangezien het hier in feite om een Nederlandse tv-productie gaat. De serie is goed gecast met overwegend onbekendere acteurs die allemaal prima werk leveren in de grotere rollen. Datzelfde kunnen we zeggen over regisseur Pieter Kuijpers (Van God Los, TBS), maar toch is het geheel vooral een wat clichématige thriller die vermakelijk is maar nooit écht indruk weet te maken.

Jeroen van Koningsbrugge (Loft, Schone Handen) is vooral sterk wanneer hij de publieke facade van Riphagen toont. De acteur valt wat uit de toon tegenover zijn minder bekende tegenspelers en lijkt er moeite mee te hebben om zijn publieke imago van zich af te schudden. Hierdoor is de meedogenloze kant van Riphagen minder overtuigend en zijn de momenten waarop Riphagen mensen probeert te manipuleren, vooral in de eerste en derde aflevering, het meest geslaagd. Er valt te begrijpen waarom de overige personages in zijn leugens trappen, al kunnen we zijn personage nooit sympathiek noemen. Het zijn sterke momenten die niet altijd een even goed vervolg krijgen.

Toch valt het wisselvallige niveau vooral te verwijten aan het scenario. Er komen niet alleen soms houterige dialogen voorbij, het onbreekt ook aan focus. Dit gebeurt door de manier waarop het, voor de film verzonnen, personage Jan vanaf de tweede aflevering wordt neergezet. Op sommige momenten lijkt Jan de rol van hoofdpersoon te hebben overgenomen, terwijl we vervolgens Riphagen weer een tijdje volgen. De filmserie geeft een vermakelijke kijk op een onbelicht Nederlands aandeel in de Tweede Wereldoorlog, maar er had zeker meer ingezeten.