review
Recensie: Selma

Het opvallendste aan de Oscarnominaties voor 2014 is misschien wel het gebrek aan nominaties voor Selma. Sommige mensen beschuldigen de Academy, die vooral uit blanke (oudere) mannen bestaat, van een zekere mate van discriminatie. Selma zou genegeerd worden omdat de film geregisseerd is door Ava DuVernay, een vrouw, die ook nog eens zwart is. Bovendien zouden de heren van de Academy hun blanke schuldgevoelens vorig jaar al afgekocht hebben met de Oscars voor 12 Years A Slave. Andere redenen zouden natuurlijk kunnen zijn dat de film toch minder goed is dan veel filmcritici denken, of dat de concurrentie simpelweg nog beter is. Nu Selma eindelijk in Nederland in de bioscoop draait is het de hoogste tijd zelf eens te gaan kijken wat waar is.

Het is 1965 en dominee Martin Luther King Jr. (David Oyelowo) heeft zijn bekende ‘I have a dream’-speech al gegeven. Er is zelfs, mede als gevolg van Kings acties, wetgeving aangenomen die zwarten in Amerika stemrecht geeft. In het zuiden van de Verenigde Staten wordt deze wetgeving echter totaal niet niet nageleefd. Het wordt zelfs voortdurend tegengewerkt. Wanneer zwarten op het stembureau komen, worden hun stemmen geweigerd vanwege legio aan belachelijke redenen. Daarnaast is de lokale blanke bevolking onverminderd racistisch. Dit racisme neemt zulke grote vormen aan dat er zelfs sprake is van een reeks moorden en aanslagen op zwarte burgers. Dit alles is aanleiding voor King om in zijn strijd voor gelijke rechten zelf af te reizen naar de staat Alabama, waar de gemoederen het hoogst oplopen. Als strijdtoneel kiezen King en zijn handlangers voor het stadje Selma. Hier besluit hij verschillende geweldloze protestmarsen te organiseren. Wanneer de lokale politie, onder leiding van de racistische sheriff Jim Clarke (Stan Houston), de protesten hardhandig opbreekt, besluit King om een laatste mars van Selma naar hoofdstad Montgomery te organiseren om gouverneur George Wallace (Tim Roth) het vuur aan de schenen te leggen en gelijkheid te eisen.

Wat vanaf de eerste minuut gelijk opvalt aan Selma is het uitmuntende acteerwerk. David Oyelowo zet Martin Luther King Jr. perfect neer. Hij weet de manier van spreken van King perfect te imiteren, hetgeen niet onbelangrijk is aangezien King bekend staat om zijn krachtige toespraken. Aan de het eind van Selma is een gedeelte van een originele toespraak van King gemonteerd en er is haast geen verschil te horen met de stem van Oyelowo. Dat hij niet genomineerd is voor een Oscar is een regelrechte schande. Het is echter niet alleen de hoofdrol die verbluffend goed wordt neergezet. Iedereen in de film laat zich van zijn of haar beste kant zien. Nergens valt iemand uit de toon of laat een steekje vallen. Niet alleen bevat de film een aanzienlijk aantal toespraken van King, ook een aantal andere personages houden relatief lange monologen, vaak opgenomen in close-up. In deze scènes is pas daadwerkelijk te zien hoe goed het acteerwerk is. Met name de scène waarin een vader (Henry G. Sanders) tegen King spreekt nadat zijn zoon is vermoord tijdens een protest is geweldig. De arme man breekt voor je ogen en als kijker voel je de rillingen over je rug lopen.

Niet alleen de personages en het acteerwerk zijn subtiel en menselijk, ook in zijn vertelling is Selma genuanceerd. Natuurlijk zet de film aan tot denken. Zeker met het oog op de recente gebeurtenissen in Ferguson en het politiegeweld tegen zwarte mensen daar voelt de film griezelig relevant. Toch staat Selma ook prima op zichzelf als historisch drama. Daarnaast probeert de film recht te doen aan individuen, in plaats van zwart tegenover wit te zetten. Hoewel we in het eerste uur nog wel zien hoe de zwarte beweging van King het opneemt tegen racistische blanken, komt deze scheiding in de tweede helft van de film te vervallen doordat er meer personages geïntroduceerd worden. Wanneer King bijvoorbeeld op televisie aan iedereen oproept om naar Selma te komen om zijn zaak te steunen, zien we hoe zijn protest gedragen wordt door een divers gezelschap waarin blank of zwart, rijk of arm, gelovig of niet niks uitmaakt. Op deze manier doet de film ook recht aan Kings boodschap van gelijkheid voor iedereen. Bovendien laat Selma zien hoe de witte president Lyndon B. Johnson (Tom Wilkinson) moet schipperen tussen de eisen van King (die hij best wil steunen) en al zijn andere verantwoordelijkheden naar de mensen die hij vertegenwoordigd.

Ook cinematografisch zit Selma goed in elkaar. Hoewel de film visueel niet extreem opvallend is, wordt de cinematografie goed ingezet om het verhaal te versterken. Zo zijn de scènes waarin King of de mensen in zijn omgeving twijfels hebben over hun aanpak en hun zaak veelal van dichtbij geschoten. In deze scènes zien we King ook meer van zijn menselijke kant, vooral wanneer zijn vrouw haar zorgen uit over de veiligheid van het gezin. Anderzijds zijn de scènes waarin King een menigte toespreekt of wanneer er protestmarsen plaatsvinden van verder af geschoten. Op deze manier lijkt King gelijk meer op de statige leider zoals we die uit de geschiedenisboeken kennen.

Tot slot is Selma ook muzikaal gezien een fijne film. Waar de trailer voor Selma nog wat vreemd leek vanwege de hiphop die hierin te horen was, zit deze gelukkig niet in de film zelf. Het grootste deel van de film wordt begeleid door vrij rustige instrumentale nummers van de hand van Jason Moran. Af en toe worden er blues- en soulnummers ingezet om bepaalde scènes kracht bij te zetten, hetgeen erg goed werkt. De hiphop uit de trailer, afkomstig van het nummer Glory, is slechts te horen in de aftiteling. Het nummer, dat speciaal voor de film gemaakt werd, vat nog eens in lofzang samen waarom King zo belangrijk geweest.

Al met al is Selma een geweldige film. Het perfecte acteerwerk, het goede camerawerk, de fijne muziek en het fantastische verhaal maken dan ook dat de film niets minder dan een uitmuntend verdient. Laat de Academy dus vooral lekken gaarkoken in haar eigen sop en ga genieten van Selma in de bioscoop.