review
Recensie: Only God Forgives

Nicolas Winding Refn’s Drive werd in 2011 door de Nederlandse filmrecensenten uitgeroepen tot beste film van het jaar. Refn en Ryan Gosling slaan wederom de handen ineen voor Only God Forgives. Hun nieuwe film is geen Drive 2 geworden.

Videorecensie

Recensie

Het neon-paradijs Bangkok
Julian (Ryan Gosling) is een gangster die uit de Verenigde Staten is gevlucht naar Bangkok, Thailand. Hij heeft daar met zijn broer Billy (Tom Burke) een thaiboksclub. Deze functioneert echter als dekmantel voor drugssmokkel. De problemen voor de twee beginnen wanneer Billy een minderjarige prostituee vermoordt. Politieagent Chang (Vithaya Pansringarm), bijgenaamd De Engel des Wraak, vindt het vermoorde meisje en Billy. Deze agent die zich een god in Bangkok waant, brengt de vader van het vermoorde meisje naar Billy en dwingt hem wraak te nemen. De situatie wordt nog erger wanneer hun moeder en maffiakoningin Crystal (Kristin Scott-Thomas) het lijk van Billy komt ophalen. Zij zint op wraak en brengt een geweldsspiraal op gang, waar Julian midden in komt te staan.

Het verhaal is niet reuze vernieuwend. Zelf zegt Refn over het concept dat hij een film wilde maken waarin een man God bevecht voor redenen die hij zelf ook niet weet. Stilistisch gezien zit het briljant in elkaar. Refn voert het kunstje dat hij in Drive heeft geleerd uit tot in het extreme en test daarmee ons geduld: prachtig geschoten, maar ook langzaam en rustig. Refn kiest voor stijl en vorm boven inhoud. Gosling zegt zo mogelijk nog minder dan hij in Drive deed. Na de zoveelste tekstloze scène met Gosling, die door roodverlichte gangenstelsels dwaalt, begint deze aanpak wat vervelend te worden. Er zit bar weinig verhaal in Only God Forgives.

Daartegenover staat het theatrale acteerwerk en de mooie composities, alsmede de sterke overgangen. Het gaat hier dan met name om de beeldtaal, want verhaaltechnisch is het nogal een rommelig en onsamenhangend geheel. Bangkok wordt vormgegeven door Refn in fel neonlicht en neemt daar de tijd voor. Scènes met Chang die karaoke zingt voor zijn collega-politieagenten of Crystal die langzaam een trek van haar sigaret neemt terwijl ze gespierde mannen observeert zijn echt pareltjes om naar te kijken. Ze doen denken aan hoe Wes Anderson zijn beelden inricht, qua kleur, compositie en symmetrie, maar dan met een grimmigere toon. Only God Forgives is een kunstwerkje meer dan dat het een film is en Refn kan lekker de onbegrepen kunstenaar spelen.

[one_half][/one_half][one_half_last][/one_half_last]

Verheerlijking van geweld
Dit onbegrip zit hem vooral in Refn’s keuze voor heel veel gewelddadige momenten. Het zijn er echt heel veel. Refn mengt de stijlvolle shots met scènes vol ultra-geweld. Iets waar hij voorheen al bekend mee was, de filmstijl nouvelle violence. Waar een kapotgestampte schedel in Drive nog als een ontlading voelde, lijkt het in Only God Forgives geen ander doel te dienen dan de verheerlijking van geweld. Het zijn te veel en te groteske scènes. Het is een rare mengelmoes, enerzijds de gracieuze beelden en anderzijds het extreme geweld. In deze tijd waarin inhoud dood zou zijn – alles is immers al een keer gezegd – wordt vorm belangrijker. Refn begrijpt dit en probeert dapper Only God Forgives in een unieke vorm te gieten.

Wat de film uiteindelijk wil vertellen is onduidelijk. Er is van alles in te lezen. Refn heeft de film geschreven tijdens de tweede zwangerschap van zijn vrouw, die moeizaam verliep. Only God Forgives lijkt hier enkele verwijzingen naar te maken: er is een Oedipale subtekst merkbaar. Maar een echt coming-of-age-verhaal is Only God Forgives niet. Net als dat er vaag een link lijkt te zijn met Bijbelse thematiek, door het personage Chang dat zichzelf een rechtvaardige God waant. Het zijn allemaal losse snippers in een chaotisch geheel.

Only God Forgives is teleurstellend in vergelijking tot Drive. Na de vertoning in Cannes werd de film zowel uitgejoeld als ontvangen met applaus. Refn heeft vorm boven inhoud verkozen en niet iedereen kan zich daar in vinden. Only God Forgives is de moeite waard om te kijken, als is het alleen maar om zelf een mening erover te vormen. Stilistisch is dit een meesterwerk, maar verhaaltechnisch een nachtmerrie.