review
Recensie: Noah

Dan zegt de Ene tot Noach: “kom, jijzelf en heel je huis, in de ark; want jou heb ik gezien als een oprechte voor mijn aanschijn in deze generatie” (Genesis 7:1). Darren Aronofsky maakt een fout door het oprechte te laten verwateren.

Noach en zijn ark is een van de bekendere verhalen uit de Tora. De Schepper heeft spijt dat hij de roodbloedige mens heeft gemaakt, maar ziet in Noach een oprechte nederige man die leeft naar al wat God heeft geboden. Hij krijgt een opdracht: bouw een ark en neem van alle reine dieren zeven paartjes, van de onreine één mee. God heeft een zondvloed afgekondigd en de hemelen zullen veertig dagen en veertig nachten regen geven. De aarde staat onder water en de roodbloedigen sterven. Noach en alle bewoners van de ark zullen de schepping opnieuw, in verbeterde vorm en zoals bedoeld, uitvoering geven.

Een simpelere plot voor een film is niet te bedenken. Het staat tenslotte al jaar en dag beschreven in een van de oudste en meest gelezen boeken die onze aarde rijk is. Aronofsky voegt echter tal van elementen toe aan het verhaal, maar laat ook passages verdwijnen. Op deze manier gaat hij enerzijds creatief met de tekst om, maar geeft anderzijds verkeerde draai aan de beschreven feiten. Zo krijgt Noach hulp van de reuzen, in de film als Wachters omschreven, terwijl dit verstoten engelen zijn die op aarde geworpen zijn omdat ze zelf God wilden zijn. Hun hulp resulteerde met de terugkeer in het Al, de hemel (althans volgens de film). Er zijn genoeg verschillen op te noemen: Noach’s zonen hebben volgens de Bijbel reeds een vrouw, maar in de film is enkel zijn oudste zoon Sem onder de pannen. Zijn vrouw Ila baart in de film twee dochters, maar volgens de Bijbel kreeg Sem een zoon.

Wat is Noah dan wel? Een film die belangrijke elementen uit de Bijbel heeft overgenomen om vervolgens met een verhaal te komen dat op dramatischere wijze vertaald wordt naar het witte doek. De interpretatie die Aronofsky gegeven heeft aan de persoon Noach is een man die er alles aan doet om zijn, danwel Gods doel te bereiken. Het resulteert in een film waarin hij het voortouw neemt en de touwtjes nooit uit handen geeft. Is hij dan oprecht zoals Genesis 7:1 schrijft? Verre van dat; Noach is een egoïst die alleen aan zichzelf denkt. Dit is het grootste verschil met het verhaal. Hij wordt in een kwader daglicht gezet en de nederige man – zoals het verhaal beschrijft – is maar mondjesmaat te zien. Zijn ego is net zo groot als alle andere bewoners van de planeet en gaat ver met het naleven van het woord van God.

Het neemt echter niet weg dat Noah in zijn geheel prachtig geschoten is. Het contrast tussen een geïndustrialiseerd land vol „ongelovigen” en het groene natuurschoon dat gecreëerd wordt door godswonderen geven frustratie en hoop een diepere betekenis. Maar bovenal blijft toch de de boventoon voeren dat er weinig Bijbels te beleven valt in Noah.