nieuws
Column: wat als Expeditie Robinson een land was?

In alweer het veertiende seizoen van Expeditie Robinson blijkt maar weer dat met de juiste tactieken veel te bereiken is. Door goed samen te spelen kan je als groep ver komen, maar ook na de samensmelting is het noodzakelijk om in teamverband te spelen. Stel je voor dat Expeditie Robinson een land is en de deelnemers de inwoners: wat zal er van het land terechtkomen? Een nog belangrijkere vraag: welke regeringsvorm zou het hebben? Is er wel een regeringsvorm? Tijd om op onderzoek uit te gaan, want ondanks dat de stemrondes erg democratisch lijken te zijn, schuilen er toch een aantal addertjes onder het gras.

Dit is het paradijs op aarde….
Een vaak voorkomende zin die door diverse kandidaten weleens gebruikt wordt gedurende het seizoen. Niets is minder waar, want wie droomt er nou niet van witte stranden en mooi ondergaande zon? Het leven met de wildernis achter je en de drang om voedsel te vinden zit er al sinds het begin van de mensheid in. Ondanks dat wij als Westerse Wereld tegenwoordig van alle gemakken voorzien zijn, zit diep vanbinnen de jager en verzamelaar. De drang om te overleven is sterk aanwezig.

Opvallend is dat alleen de ‘winnaars’ genieten van deze momenten. Een logisch gevolg natuurlijk, want dan heb je alle voordelen die er zijn. Geen saaie Mangrove waar je constant door het water moet om ergens te komen of zoals in vorig seizoen het verbannen worden naar een donkere kille grot. Toch zijn er altijd mensen die er het beste van willen maken. De werkers, de bouwers, de handige Harry’s. Neem een voorbeeld aan Lodewijk dit seizoen: na een reeks successen in het paradijs volgde het verlies en de verhuizing naar de Mangrove. Opdracht één die hij zichzelf toe-eigende was het verbeteren van de hel van deze expeditie en met veel dank van zijn team was het ook daar een stuk aangenamer te vertoeven. Een uitgebeelde boodschap van Lodewijk: samen kan iedereen van zijn plek een paradijs maken.

      

… maar verkeert wel in een burgeroorlog
Een harde stelling, maar zeker niet onwaar. Het zojuist genoemde paradijs en de hel die Mangrove heet bevat twee verschillende inwoners groepen. De harde werkers die strijden om gerechtigheid en de goed bedeelde strandmensen die het leven hebben wat ze willen. De strijders willen hoe dan ook dezelfde leefomgeving als het goed bedeelde strandvolk. Want iedereen weet dat als je in de Mangrove terechtkomt, je in een land komt vol corrupte machthebbers. Zwakkeren worden geëlimineerd en bedreigingen voor de toekomst worden keihard verbannen. Een oneerlijk proces, want de kopstukken blijven sterk.

De burgeroorlog komt ten einde en de twee bevolkingsgroepen smelten samen. De kaarten zijn geschud, maar nieuwe gevaren schuilen. Als individu red je het niet en het oud zeer van de burgeroorlog zit er nog diep in.

Democratie is aanwezig, maar mist een belangrijke regel
Dèmos en krateo, twee Griekse woorden waar Democratie van afstamt. Vertalend naar het Nederlands kom je op Volk en Heersen. Letterlijk vertaald is het Volksheerschappij. Het volk zelf stemt over de wetten of verkiest vertegenwoordigers die de wetten maken. Bij het tweede, het volk verkiest vertegenwoordigers, is een bruggetje te maken naar de stemrondes. Het volk van Expeditie Robinson kiest wie er niet mag blijven. Simpel gezegd: in het echte leven kiezen we de minister-president, in het land van Expeditie Robinson de zondebok die het land moet verlaten. Klinkt allemaal heel logisch en volgens de vier fundamentele bestandsdelen komt het land Expeditie Robinson in de buurt van een democratie:

• Elke deelnemer moet vrij zijn om een initiatief te kunnen nemen;
• Elke deelnemer moet in gelijke mate de kans hebben de andere deelnemers te informeren;
• Elke deelnemer moet de gelegenheid hebben een stem uit te kunnen brengen;
• Elke deelnemer dient gelijk te zijn aan een ander in het democratisch proces.

Bij het lezen van de vier fundamentele zaken kan de conclusie getrokken worden dat het land geen democratie heeft. De laatste regel, iedereen dient gelijk te zijn, klopt niet in het land van Expeditie Robinson. Zodra je immuniteit hebt, kan er niet op je gestemd worden en ben je dus geen gelijke meer. Van een democratie is dan ook geen sprake. Ten tijde van de burgeroorlog viel ook de derde regel af. De speler die al weggestemd was en moest strijden voor een plek in het land mocht niet stemmen.

      

Overleef de dictatuur en ga op zoek naar de hogere macht
Veel regeringsvormen kunnen bij voorhand al afgeschreven worden. Filosofische regeringsvormen als communisme of kapitalisme hebben geen kans van slagen en de propaganda die ingezet wordt bij het communisme heeft geen invloed op het in verdeeld geraakte land. Het door burgeroorlog geteisterde land heeft hiervoor echte leiders gekregen. De meest voor hand liggende inwoner van Expeditie Robinson die de titel als dictator mag krijgen, is Fatima. Zij heeft met haar twee handlangers, de pokerbroers, lang de touwtjes in handen gehad. Haar dominantie nam toe nadat het arme kamp in de Mangrove een overwinning boekte en zij met haar medebewoners terugverwezen werd naar de Mangrove. Door samen met haar handlangers op één persoon te stemmen is er een trend ingezet om iedereen te elimineren die haar in de weg zit. Dit is Fajah niet onopgemerkt gebleven. De spion van het land zat vast in de Mangrove en na de samensmelting kon zij haar slag gaan slaan. Ze deed het idee opwekken dat ze zich bij Fatima de Dictator aansloot, echter is er in haar hoofd een heel andere strategie van toepassing: een coup plegen om zo enigszins de touwtjes weer in handen te krijgen. Deze ingreep was een enorm succes en de fout die Fatima maakte tijdens de stemronde werd keihard afgestraft. Eén van haar handlangers moest het land verlaten. Fajah is hierdoor zondebok geworden. Er moet een plan komen dat de spion het land uitgewerkt wordt. Misschien schuilt in haar wel de echte leider van het land.

Dit is echter ook een foute conclusie. Er wordt een hele tijd gesproken over inwoners die verdeeld over het eiland leefden voordat de burgeroorlog voorbij was. Deze inwonersgroepen zijn uiteindelijk samen gekomen en ondanks dat zij nog steeds hun oude gewoontes naleven, zijn er twee inwoners die onopgemerkt psychologische spelletjes spelen, de kampen tegen elkaar opzetten en zorgen voor een onderlinge strijd. Dennis Weening en Evi Hanssen (de presentatoren) hebben het lot van alle inwoners in hun handen. Deze twee absolute leiders hebben hulp van een hogere macht, De Regie genaamd. De bewoners worden nauwlettend in de gaten gehouden en twee dictatoren kunnen het volk beïnvloeden en zijn zonder meer de absolute macht. Tegen ze ingaan helpt niet; hun beloningssysteem is daar te sterk voor. Het volk is primitief en zij overladen de inwoners met extra’s. Win je als individu een proef, mag je naar een ander eiland met luxe. Win je voor de samensmelting als groep een proef, mag je blijven op het eiland en zul je gespaard blijven. Het beloningssysteem is watervast en kan niet ten gronde gelegd worden. Weigering resulteert in verbanning en waarom ze de bevolking weg willen, is een grote vraag.

Het land Expeditie Robinson is geen land, het lijkt meer op een gevangenis. De hogere macht heeft het allemaal onder controle. Een gevangenis of dictatuur is misschien wat ver gezocht. Toch is zowel de dictatuur, als de democratie aanwezig in het land.  Hier moet er nog één aan toegevoegd worden: Theocratie. De hogere macht, De Regie, is echter geen god . Het is eerder de Ed Harris (bedenker van The Truman Show) van het land Expeditie Robinson. Schakel deze uit en de hele Regie valt uiteen. De bewoners, inclusief de presentatoren die veel invloed hebben, kunnen in vrede leven. Zolang De Regie heerst, heeft het land geen schijn van kans.

Als trouwe kijker van het programma mag je blij zijn dat het land niet bestaat. Genieten van de spelshow en meeleven in de survivalwereld is prima neergezet. Laat de Regie de komende seizoenen nog maar heersen, want dit is goede televisie.