review
Clair Obscur: Expedition 33

Soms wordt er een spel aangekondigd dat te mooi lijkt om waar te zijn. Clair Obscur: Expedition 33 was voor ons zo’n geval. De eerste beelden werden onthuld tijdens de Xbox Games Showcase van vorig jaar en het zag er allemaal heel interessant uit. Een paar maanden later kregen we de eerste uitgebreidere gameplay te zien en ook dat maakte indruk. Maar steeds bleven we maar voorzichtig: “Het is een relatief kleine studio en de game voelt veel te indrukwekkend, er moet wel een addertje onder het gras zitten.” Denk aan een game als Biomutant, wat met enorm mooie trailers op de proppen kwam zetten, maar uiteindelijk bleek het dat de reden dat de makers daarvan zo’n mooie wereld konden neerzetten, vooral was omdat de wereld enorm leeg en oninteressant was qua gameplay. Het gebeurt dus iets te vaak dat AA-games (groter dan indie-games, kleiner dan AAA) er erg veelbelovend uit zien, maar uiteindelijk een te grote ‘scope’ hebben en de plank volledig misslaan. Clair Obscur, kunnen we je vertellen, doet dat niet.

Clair Obscur: Expedition 33 is de eerste game van Sandfall Interactive. Dat is een studio die is begonnen door een voormalig Ubisoft-medewerker die graag zijn eigen game eens wilde maken. Hij besloot een paar mensen van Ubisoft mee te nemen en verder verrassend veel mensen met weinig tot geen ervaring aan te nemen. De componist is via SoundCloud gevonden, de schrijver via Reddit, enzovoorts.

De game vertelt het bijzondere verhaal van een wereld waarin een antagonistische entiteit, “The Paintress”, elk jaar één nummer verder aftelt van honderd naar nul door het nieuwe getal op haar gigantische monoliet te schilderen. Op het jaarlijkse moment dat ze bijvoorbeeld van 34 naar 33 gaat, wordt iedereen boven die leeftijd van 33 slachtoffer van de “Gommage”, ze vervagen in prachtig rode bloemen die wegvliegen met de wind. Het heeft iets moois en sereens, maar het is ook erg duister: het is toch een soort massa-sterftedag.

Zodoende gaan jaarlijks de mensen die toch nog maar één jaar te leven hebben voordat zij slachtoffer zouden worden van de Gommage, op een tocht om de Paintress te verslaan en toekomstige generaties te redden van de Gommage. Je raadt het al, de game begint inderdaad op het moment dat het nummer 33 wordt geschilderd en er een nieuwe expeditie plaatsvindt: Expedition 33. Al heel snel breekt de pleuris uit en wordt duidelijk waarom de voorgaande 67 expedities klaarblijkelijk gefaald hebben.

Verder kunnen we het beste zo min mogelijk over het verhaal zeggen. Het is een enorm mysterieuze wereld en je krijgt beetje bij beetje puzzelstukjes waar je zelf goed over na moet denken tijdens het spelen. Elk nieuw puzzelstukje beantwoordt een brandende vraag, maar stelt tegelijkertijd ook weer nieuwe vragen waar je het antwoord op wilt weten. Het is zo’n verhaal waarbij iedereen uiteindelijk wel tot dezelfde conclusies komt, maar iedereen legt net andere links tussen verschillende stukken informatie waardoor het voor iedereen verschilt wanneer je bepaalde elementen van het verhaal denkt te begrijpen.

Dat het verhaal zo interessant en mysterieus is, betekent dat het ook erg tof is om meer dan eens te spelen. Dat is helemaal geen vereiste, het is geen roguelite of wat dan ook, maar wij zijn al met onze tweede playthrough bezig en het is ongelooflijk gaaf om bepaalde gesprekken opeens met hele andere context te aanschouwen. Het schrijfwerk is dus van zodanig hoog niveau dat het niet alleen de eerste keer dat je het meemaakt intrigerend is, maar ook minstens een tweede keer.

Goed stemacteerwerk komt hier ook bij kijken. Cutscenes voelen héél soms wat houterig aan omdat de motion capture en het stemacteerwerk apart zijn gedaan en er soms een beetje een mismatch is. De voice-overs van Ben Starr (Final Fantasy XVI, Hades II) en Jennifer English (Baldur’s Gate III, Elden Ring) zullen ons nog lang bij blijven, maar de show werd gestolen door Andy Serkis. Soms heb je van die beroemdheden die mee doen aan een spel zodat het wat zogeheten ‘star power’ krijgt, een beroemde naam die ervoor zorgt dat mensen het spel gaan spelen. Andy Serkis is natuurlijk bekend met stemacteerwerk en zijn performance in Clair Obscur: Expedition 33 is magistraal. Superlatieven schieten tekort om te beschrijven hoe goed zijn performance is en hoeveel meerwaarde het heeft voor de game.

Maar goed, je bevindt je dus op expeditie en overduidelijk is dat dat een gevaarlijk iets is. Je zal dus regelmatig moeten vechten en dat gaat via een bijzonder tof systeem. Gevechten zijn ’turn-based’ zoals je wel kent van Final Fantasy, Dragon Quest, of wellicht het modernere Yakuza: Like a Dragon. Echter zitten er ook een boel elementen in waarvoor de timing belangrijk is. Letterlijk alle vijandige aanvallen kunnen ontweken worden met een goed getimede ‘dodge’ of een ‘parry’. Die eerste heeft een flexibelere timing, maar de tweede zorgt ervoor dat je extra actiepunten krijgt (om aanvallen te gebruiken tijdens jouw beurt) en een sterke tegenaanval in kan zetten. Niet alleen dat, maar ook krijg je kleine quicktime events wanneer je aanvallen uitvoert. Door op de juiste tijd op de getoonde knop te drukken, wordt je aanval krachtiger.

Het is allemaal niets baanbrekends: er zijn genoeg JRPG’s die vergelijkbare dingen gedaan hebben, zoals de Mario & Luigi-games. Het is vooral allemaal een stuk strakker en extremer in Expedition 33. Hoe hoger de moeilijkheidsgraad waarop je speelt, hoe belangrijker alle timing wordt. Op ‘easy’ maakt het niet zoveel uit als je minder goed kan omgaan met de aanvallen van vijanden, maar op ‘expert’ wordt het een vereiste om alles goed te ontwijken. En die vereiste op expert vonden wij persoonlijk enorm tof. De allerlastigste eindbazen voelden als een soort mix tussen Final Fantasy X en Sekiro, waarbij je bij jouw beurt rustig na kan denken over wat handig is, maar je tijdens een combo-aanval van de eindbaas enorm goed moet letten op de timing en je meerdere malen game-over zal gaan terwijl je de patronen nog aan het leren bent.

Tof camerawerk en spectaculaire animaties zorgen er overigens voor dat een turnbased-gevecht er nog nooit zo spannend uit heeft gezien. Je wordt in het gevecht gezogen en zelfs gevechten tegen standaardvijanden leveren bijna altijd spannende momenten op.

Via een interessant voortgangssysteem wordt het enorm leuk om je team zo te bouwen als jij dat wilt. De verschillende personages kunnen op hele verschillende manieren ingezet worden. Elke keer dat iemand in niveau stijgt, kan je ze een paar ‘attributes’ geven: Vitality (levenspunten), Might (aanvalskracht), Agility (hoe snel je de beurt krijgt), Defense (verdedigingskracht) en Luck (hoe vaak je een extra sterke aanval krijgt). De verdeling van je attributes zorgt ervoor dat bepaalde combinaties van vaardigheden logischer zijn of minder logisch zijn om aan iemand te geven. Het is leuk om met verschillende combinaties te spelen en ook tijdens onze tweede playthrough zit hier nog een groot genoeg element van ontdekking in. Je hoeft je ook niet al te veel zorgen te maken over dit systeem: het luistert niet zo nauw als je misschien denkt en je krijgt genoeg mogelijkheden om je verdeling aan te passen. Het is een leuke extra voor mensen die wat extra diepgang in hun RPG zoeken, zonder dat het de rest van de wereld belemmert.

Grafisch is Clair Obscur: Expedition 33 meestal een lust voor het oog. Sandfall is een vrij klein team van ongeveer dertig man dat vooral slim gebruik heeft gemaakt van de kracht van Unreal Engine 5. Het totaalplaatje van wat je op je scherm ziet is meestal waanzinnig indrukwekkend, zolang je niet te veel op de details gaat letten. Het is een afweging die Sandfall Interactive gemaakt heeft om vooral met een sterke artistieke vormgeving een er indrukwekkend uitziend spel te maken, zonder eindeloos veel tijd te hoeven besteden aan elk individueel element. Dat betekent dat een rode gloed die erg sfeervol is, opeens overgaat naar een blauwe gloed wanneer je een nieuw gebied betreedt, of opeens verdwijnt zonder dat dat al te subtiel gebeurt. Denk aan bepaalde rotsen die er gewoonweg lelijk uit zien. Het betekent ook dat het bijvoorbeeld wennen is hoe raar het haar van verschillende personages eruitziet in cutscenes.

Het is allemaal niet zo erg en het is geen al te grote klacht: het totaalplaatje is bijna altijd waanzinnig indrukwekkend en we hopen dat meer studio’s ervoor kiezen om moderne technologie te gebruiken om met minder mankracht, meer te doen, in plaats van tienduizend uur te spenderen aan het mooi maken van alle steentjes en plantjes.

Al met als is Clair Obscur: Expedition 33 een fenomenale game. Je bevindt je in een magische, intrigerende wereld die tegelijkertijd teder en elegant, maar ook sinister en verschrikkelijk is. De gevechten zijn tactisch en rustig, maar tegelijkertijd zijn ze enerverend en worden ze actievol weergegeven. Het verhaal kent vele emotionele hoogtepunten en zorgt ervoor dat het je nog jaren bij zal blijven. Expedition 33 voelt echt als een avontuur, met alles wat daarbij komt kijken. Het is een makkelijke aanrader voor iedereen die van JRPG’s houdt, maar het is door de toch actievolle gevechten ook de moeite waard om te proberen als je die games normaal wat te traag vindt.

Clair Obscur: Expedition 33 is voor deze review gespeeld op pc. De game is daarnaast ook beschikbaar op PlayStation 5 en Xbox Series X|S.